We denken vaak dat we een Willie Wortel nodig hebben in een bedrijf. Een ideeënspuiter die ongebreideld knettergekke vindingen over de schutting gooit. Mooi als je dat hebt maar elke auto heeft een rem nodig. Ook die van Willie Wortel.

Ik keek laatst naar een meerdelige documentaire over de Rolling Stones: My life as a Rolling Stone. Jagger, Richards,Wood en tenslotte postuum Charlie Watts werden in het spotlicht geplaatst. Van Keith Richards is het bekend dat hij het creatieve ‘enfant terrible’ is. Samen met Jagger tekent hij voor de meeste hits bij de Stones. Ook Ronnie Wood is creatief. Niet in de laatste plaats als gitarist natuurlijk maar ook als schilder en componist. Jagger is zeker een grote motor achter de Stones en als boegbeeld draagt hij een enorme verantwoordelijkheid. Maar dan die stille Charlie Watts. Hoewel hij ook ooit aan de pretchemicaliën verslaafd is geweest, is dat bij hem beperkt gebleven. Watts wordt vaak gezien als het geweten van de Stones. Strak geregisseerde protocollen is waar hij zich in thuis voelde. Charlie droeg bij voorkeur driedelige maatpakken en als de bandleden de stad onveilig maakten waar een optreden was bleef Watts op zijn hotelkamer en tekende die. Alle hotelkamers waar hij ooit was. Hij ontwierp ook de podia voor de tournees. Hij was in tegenstelling tot de vele relaties van de andere bandleden 57 jaar getrouwd met zijn Shirley.

Watts was een enorme jazzliefhebber en kenmerkend voor zijn stijl was zijn strakke slag met swing, net achter de beat, met de snaardrum als belangrijkste wapen

Een legendarische anekdote is dat een dronken Mick Jagger hem ’s nachts in een hotel wakker belde met de vraag: ‘waar is mijn f*cking drummer?’. Watts scheerde zich, poetste zijn tanden, trok zijn mooiste pak aan en klopte op Jaggers deur. Terwijl Jagger opendeed, sloeg Watts hem tegen de vlakte: ‘Noem me nooit meer jouw drummer. Jij bent mijn f*cking zanger.’ 

In uw bedrijf of organisatie heeft u ook een Rolling Stones samenstelling nodig. Een Jagger die het gezicht van uw bedrijf is en die zwierig op het podium beweegt om de aandacht op zichzelf en de band te vestigen. Iemand die de songs (uw producten) brengt met de passie waar ze mee gemaakt zijn. En dan de ondersteunde troepen, Een Keith die met zijn weergaloze solo’s dat product tot grote hoogte brengt ondersteund door een steady wingman als Ron Wood die ook zijn solopartij toevoegt. Natuurlijk is de ritmesectie van basisbelang immers die houden de beat in de maat. Charlie Watts was door zijn dominante linkerhersenhelft daar bij uitstek de geschikte persoon voor. Charlie was mogelijk een vraagverhelderaar maar zeker een ontwikkelaar terwijl Richards een ideator was en Jagger een ideator en een uitvoerder. Eerlijk gezegd denk ik dat Charlie een zogenaamd verbinder was die alle vier de profielen van Foursight achter zijn naam kon schrijven. U leest alles over Foursight door op deze link te klikken https://www.sjraputs.nl/foursight/

Ik ben benieuwd hoe uw band in elkaar zit. Heeft u alles op de bühne staan om een topband te zijn? Voelt iedereen elkaar aan en vult iedereen elkaar aan. Vult niemand in voor een ander? Heeft u voor uw genre de juiste bezetting. Heeft u live musicians nodig of volstaat een hiphop drumbeatmachine?

Ik kom het graag meten net zoals ik honderden andere Foursightprofielen heb geanalyseerd. Ik kom met u onderzoeken hoe we u op het affiche krijgen.

One, two, one, two three four!

Het feit dat er geen personeel te krijgen is, is echt geen luxeprobleem. Misschien een luxeprobleem voor de werknemer die het voor het uitkiezen heeft. De werkgever wringt zich in alle bochten.

Het deed me pijn om onlangs te zien dat een horecazaak, waar ik wel eens op een zonnige dag een terrasje pik, de helft van haar terras gesloten moest houden vanwege personeelsgebrek. Van diverse kanten krijg ik vragen over hoe dat aan te pakken. Ik heb natuurlijk geen hoge hoed waar ik diverse konijnen uit tevoorschijn kan toveren. Maar ik zie wel een rode draad. Ik zie do’s and dont’s. Vissers beoefenen hun vak of hun sport op basis van ervaring, hun buikgevoel en creativiteit. Dat is met werkgevers ook zo. Althans, zo zou het moeten zijn. De juiste stek, het juiste gereedschap en vooral het juiste aas. Mijn toekomstige werknemer moet verleid worden. Ik moet hem ervan overtuigen dat ik de enige ben voor wie hij nu wil werken. 

‘Pecunia non olet’ (geld stinkt niet), leerde keizer Vespanianus ons. Is geld dan de enige reden waarom een mogelijke werknemer voor u zou kiezen. Ik waag dat ernstig te betwijfelen. ‘Das gewisse Etwas’, zeggen de Duitsers. Dat ene dingetje, die X-factor. Als de toekomstige werknemer u en uw bedrijf niet kent, uw cultuur niet kan opsnuiven, wordt het al lastig. Hoeveel vrijheid heb jij als werknemer om jezelf te ontwikkelen? Word je eerst in een bootcamp gekneed tot hetzelfde poppetje als al die anderen? Ik zal me als bedrijf dus kwetsbaar op moeten stellen. Met de billen bloot laten zien wat onze prospect te wachten staat. 

Natuurlijk speelt geld een rol. Ik trof laatst een horecaondernemer die me vertelde dat hij liever in een kleine Fordje rondrijdt dan zijn personeel niet meer dan het CAO-loon te betalen. Dat zegt iets van hem als mens en ondernemer maar wees ervan overtuigd dat zijn medewerkers graag bij hem werken. Iemand deelgenoot maken van je bedrijf, company prideopbouwen, het positieve gesprek zijn op een verjaardagsfeestje. Dan doe je het goed als baas. 

En dan hebben we nog de visvijvers. Het behoeft geen betoog dat het weinig zin heeft om in een vijver waarin vijf vissen zwemmen met honderd man te gaan hengelen. Van de andere kant: die vijf kunnen wél gevangen worden. Weet u nog van materiaal en aas en zo? Als we met z’n allen Linked Innen, Facebooken en Tiktokken wordt het niks. 

Er is behoefte aan creativiteit! Als bedrijf moet je voor je toekomstige medewerker beeldbepalend zijn. Zorg dat je voor een werknemer in spe een need to have bent in plaats van een nice to have. De sollicitant moet jou leren kennen als mega interessant. Kijk eens naar een van de mooiste sollicitatieprocedures die ik ooit gezien heb. Heineken gebruikt hierin een heel bijzondere manier van werving. Briljant!! 

Dus maak een lijstje van dingen die je zeker zou doen om personeel te werven. Maak dan een lijstje van dingen die je kansloos acht. Doe dat laatste lijstje!

“If at first an idea is not absurd, then there is no hope for it,” zou Albert Einstein gezegd hebben. Als ik met deze mededeling (Als een idee in eerste instantie niet absurd is, dan is er geen hoop) een brainstorm start dan is er een gerede kans dat ik door deze of gene op de plaats wordt gezet met de allesvernietigende mededeling dat ‘Alles goed en wel is maar dat we onze tijd niet moeten verdoen met flauwekul.’Ik ga dan uitleggen dat Alex Osborn in de dertiger jaren van de vorige eeuw door juist die opmerkingen gekomen is tot de ontdekking van brainstormen. Later heeft hij met Sid Parnes het CPS model (Creative Problem Solving) ontworpen.

Als de bezwaarmaker dat snapt en meegaat in het proces is het belangrijk om hem te laten ervaren wat het is om een goed idee te bedenken. Ik geef dan graag een duwtje naar het ‘briljantste’ idee van de dag. De euforie van het bedenken van ideeën stimuleert de creatieve flow. Pas dan begrijpt iemand dat die absurde ideeën uiteindelijk leiden tot innovatie. We hebben dus vooral lef nodig. ‘Ideeënseks’ is het versmelten van meerdere ideeën tot weer een nieuw idee. Wat voor metaforen roept dat woord bij u op en hoe kunnen we dat plaatsen in een brainstorm? Lust, liefde, vreemdgaan…

Vreemdgaan! Dat is bij ideeënseks erg belangrijk. We hebben de neiging om bij de oorsprong te zoeken. Om Einstein nog eens te citeren: “We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.” Vreemdgaan dus en het lef hebben om écht vreemd te gaan. Outside of the box! Er wordt wel eens gezegd dat in de natuur alles is (of wordt) opgelost. In creatieve denkprocessen maken we van die wetenschap gebruik. We noemen dit Biomimicry (In het Grieks is ‘bios’ leven en ‘mimesis’ imiteren). De wijze waarop de natuur zaken oplost, gebruiken we dus als input om onze eigen uitdagingen aan te pakken. Zo is de zool van een kattenpoot gebruikt om het profiel van een autoband te ontwerpen, de structuur van haaienhuid werd geïmiteerd door Speedo om er razendsnelle zwempakken mee te maken en het kleefkruid was de inspiratie voor Georges de Mestral om rond 1955 op Velcro (wij noemen het ook wel klittenband) patent te nemen. Velcro is een samenstelling van ‘velours’ (fluweel) en ‘crochet’ (Frans voor haakje). 

Terug naar u. Bent u alle schaamte voorbij, dan is het goed om de gekte in te gaan om een knelpunt aan te pakken. Doe dat niet door, als u met uw medewerkers een brainstorm start, vanaf de hoogste springplank in het koude water te springen. Laat iedereen eens een teentje in het bad zetten om te voelen hoe het is. Begin met een simpele oefening die iedereen aandurft. Stel uitdagingen als: ‘Hoe kunnen we de wachttijden op vliegvelden verminderen?’ Of ‘Bedenk nieuwe ideeën om kinderen ertoe te bewegen dat ze superblij zijn als ze drie keer per dag twee minuten hun tanden mogen poetsen.’ Alleen nieuwe ideeën vragen! Op die wijze zal uw groep, net als met een warming up bij een hardloopwedstrijd, de spieren los maken. De creatieve spieren. De gekke ideetjes zijn daar immers niet zo’n ramp. Lekker veilig. Van Haha naar Aha. Dus ideeënseks en lef! Wie kan daar nou “nee” tegen zeggen 

Vorige week is op achtentachtigjarige leeftijd de van Malta afkomstige psycholoog, arts en auteur Edward de Bono overleden. De meeste mensen kennen de Bono echter van zijn werk in creatieve processen. De term ‘lateraal denken’ is door hem bedacht. Net als veel creatieve goeroes heeft de Bono de wereld vaak wakker geschud.

De Bono’s denkwijze ligt, volgens organisatiedirecteur Peter Ueberroth, aan de basis van het feit dat de Olympische Spelen van 1984 in Los Angeles als eerste de geschiedenis in gingen als winstgevend. We werden door die term ‘lateraal denken’ gewezen op het feit dat we bij een traditioneel denkproces vaak een lineaire koers volgen. We hebben dus een vast begin- en eindpunt. Bij het laterale denken gebruiken we bij de confrontatie met ‘onmogelijkheden’ de termen die ik al vaker op deze bühne in de etalage heb gezet: ‘what if’ en ‘how else’.

Stel dat asperges aan bomen zouden groeien. Dat was voor menig agrariër al genoeg reden om me als dorpsgek de stal uit te smijten. Bij lateraal denken gaan we nog een stapje verder. We vragen ons af wat de belemmeringen zijn om boomasperges te ontwikkelen en hoe we die kunnen oplossen. Misschien komt de boomasperge er niet, maar vrijwel zeker vinden we op de weg er naartoe innovaties die we niet gevonden zouden hebben als we de traditionele lineaire weg gevolgd zouden hebben.

Jaren geleden mocht ik voor de provincie Limburg een aantal zogenaamde ‘Forced connections’ sessies uitvoeren. Het kwam neer op het feit dat ondernemers met elkaar aan het werk gezet werden om nieuwe ideeën te ontwikkelen. Let wel: de ondernemers hadden allen geen verbinding met elkaar. Ze werden dus koud op elkaar gelast. Een van de voorbeelden die ik in mijn inleiding altijd gaf, en dat is een wijze van lateraal denken, was dat een bierbrouwer en iemand van Becel boter met elkaar aan tafel zitten. De brouwer vraagt wat dat nou toch is, die plantesterol in de Becel smeerboter die je helpt je cholesterolniveau naar beneden te brengen. Plantensterolen kunnen het LDL-cholesterolgehalte met 7 tot 10 procent verlagen. Met die kennis zou de brouwer dus een bier kunnen brouwen dat helpt je cholesterol te verlagen. Drink jezelf gezond!!!

Maar De Bono heeft ons vaker geconfronteerd met onze rechtlijnigheid in denken. Zijn ‘zes denkhoeden’ geven ons de handleiding om ‘gestructureerd’ op een bepaalde wijze tegen een uitdaging of probleem aan te kijken. Iedereen in een vergadering of brainstormsessie zet op enig moment een denkbeeldige hoed met een bepaalde kleur op. Het is de bedoeling dat de attitude die bij die kleur hoort door iedereen aangenomen wordt of dat iedereen een eigen kleur krijgt die hij of zij dan vertegenwoordigt.

De witte hoed vertegenwoordigt focus op objectieve benadering van kale cijfers en feiten, de rode hoed staat voor gevoel en intuïtie (je mag zonder je te verantwoorden emotioneel reageren). Bij de zwarte hoed mag je negatieve kritiek geven zoveel je wil: wat deugt er allemaal niet aan het onderwerp terwijl de gele hoed je uitdaagt om al het positieve te benoemen. Met je groene hoed op sla je het creatieve pad in en mag je alternatieven bedenken zoveel je maar wil. De blauwe hoed tenslotte vraagt om objectieve controle en beschouwing van het proces.

Feit blijft dat we graag op zeker gaan. Overzichtelijk lineair. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Maar ik durf te wedden dat we dan nooit boomasperges zullen eten!

Er moet geld verdiend worden. Duidelijke zaak. Uw onderneming of organisatie, commercieel of non-profit, moet een goed rokende schoorsteen hebben. Traditionele manieren van het aanpakken van uitdagingen liggen meestal voor de hand. ‘Zo hebben we het altijd gedaan’. Maar durft u ook wel eens te spelen… Durft u van uw werkvloer een ‘speelplaats’ te maken?

Ik zie uw raad van toezicht al streng over hun brillenglazen vanaf de bovenste verdieping naar beneden kijken. Maar ik meen het. In hoeverre durft u creativitijd vrij te maken?

Het is bekend dat er in Japan bedrijven zijn die hun werknemers elke week een aantal uren carte blanche geven. Ideeëntijd, tijd voor creativiteit. Voorwaarde is natuurlijk dat er dan ook ideeën komen maar met een goede begeleiding lukt dat.

De term ‘Office playground’ zou het idee kunnen opwekken dat er een beetje gedold wordt, maar niets is minder waar. Bij het inrichten van future rooms en future centers, waarbij de inrichting werkt als een distractor, een afleider van de normale omgeving, zien we mensen uit hun comfort-zone stappen. Als je bij het begin van een sessie bijvoorbeeld wat Lego-onderdelen op tafel legt, begint vrijwel elke deelnemer er spontaan mee te spelen. Op de vraag welke herinneringen of associaties het oproept, krijg je die zo voorgeschoteld. Natuurlijk is het niet zo, dat als we met z’n allen in de ballenbak van Ikea duiken, we dan als bij toverslag met lumineuze ideeën naar buiten komen. De inrichtingen van deze future rooms zijn doordacht en afgestemd op het bedrijf en de organisatie. Daarnaast moet het creatieve proces hoe dan ook altijd gefaciliteerd worden. Anders blijf je inderdaad verzuipen in de ballenbak.

In een speciaal daarvoor ingerichte ruimte kun je effectief creatieve processen doorlopen. Je hoeft geen stoelen en tafels aan de kant te zetten en alle materialen zijn voorhanden. De wanden zijn gemaakt van whiteboard materiaal en er zijn voldoende afleiders die je dwingen geforceerde connecties te maken die leiden tot nieuwe ideeën. De stappen in het creatieve proces, van vraagverheldering tot en met conceptbuilding kunnen worden ondersteund.

Steeds vaker zien we de ruimtes die vrijkomen (doordat thuiswerken een vaste standaard lijkt te worden) gebruikt worden om ‘brainstormkamers’ te creëren. Maar alsjeblieft doe me een plezier en noem het geen brainstormkamers. Ik heb in deze columns al vaker aangegeven dat een creatief proces niet begint met brainstormen.

Tenslotte dit als we het over spelen hebben: sinds 2014 mag ik mezelf gecertificeerd facilitator noemen in de methodiek Lego Serious Play. En ja hoor daar gaan we weer. Ik hoor u denken: ‘Ik laat mijn mensen toch niet met Legoblokjes spelen?’ Ik leg het uit.

Toen Lego halverwege de negentiger jaren bergafwaarts ging omdat de jeugd videospelletjes interessanter vond, heeft de toenmalige CEO van het Deens bedrijf, Kjeld Kirk Kristiansen, opdracht gegeven om een strategietool te ontwikkelen met behulp van de beroemde blokjes. Robert Rasmussen was destijds CEO product development en learning en heeft het instrument doorontwikkeld tot een fantastisch managementgereedschap om daadwerkelijk toe te passen in visie ontwikkeling. Teambuilding, product development etc. Office playground in optima forma.

Rita J. King zei: ‘The Creative Adult is the Child Who Has Survived’. Durf het kind in jezelf los te laten. Ik speel mee!

Sjra Puts

Eigenaar Sjra Puts Creative Brainworks

MIjn nieuwste column in Wij Limburg vindt u via deze link

Door Corona zijn we elkaar steeds minder gaan ontmoeten op de werkplek. We hebben tal van slimme oplossingen bedacht om die ontmoeting tóch te realiseren.

Waar we eerder tegenop zagen blijkt nu ineens erg handig en vooral efficiënt te zijn. We zien steeds meer “blijvertjes”

Sinds het begin van de pandemie werk ik met een online brainstormtool, Stormz, die tijd- en plaats onafhankelijk werkt. Vorige week nog heb ik een brainstormtraject afgerond voor Roermond City Run en momenteel werk ik aan een project met ECI cultuurfabriek

De mogelijkheden van Stormz zijn meer dan fantastisch! Met behulp van mijn licentie kan ik met u werken aan een effectieve brainstorm!

De deelnemers aan de brainstorm worden in eerste instantie in een plenaire Zoom sessie meegenomen door de verschillende stappen. Die Zoom sessie kunnen we desgewenst opnemen. Een voorbeeld:

• Genereren van ideeën 
• Aanvullen van elkaars ideeën
• Clusteren van ideeën
• Ideeën waarderen met punten
• Wrap up, combineren en concepten maken van de meest waardevolle ideeën

De deelnemers krijgen steeds per mail informatie als een nieuwe stap is aangezet

Je kunt tot 150 deelnemers laten participeren en die mogen hun bijdrages leveren vanaf elke plaats in de wereld op het moment dat ze willen.

Een weloverwogen ideeëngeneratie, beoordeling en selectie is het gevolg.

Als het traject is afgerond krijg de opdrachtgever een rapport in PDF, Excel, Word en/of CSV formaat aangeleverd

Bel of mail me en ik laat graag vrijblijvend online zien hoe ik u met behulp van Stormz kan helpen

#creatiefdenken #coronacrisis #ideeën

Zeker in deze moeilijke tijden moeten we zaken vanuit een ander perspectief bekijken. Ik kan daarbij helpen. Waarnemen (van buiten naar binnen kijken), doelen stellen, brainstormen, ontwikkelen en implementeren.

Ook voor de kleine ondernemer!

Ik ben er best een beetje trots op dat er met ingang van 5 augustus elke week een column van mij verschijnt in Via Limburg, de weekkkrant van dagblad De Limburger. 

De titel wordt “In en oet de sjtad”. Ik zal verhalen en beschouwingen op mijn “eigenwijze” wijze gaan schrijven over groot Roermond. Dus niet alleen de (binnen)stad maar ook de wijken en dorpen. Heb je ideeën voor onderwerpen? Laat maar komen!